Svi žele da narod kojem pripadaju bude najstariji, najjači, najbolji, sa najslavnijom historijom. Čak je i mene potraga za najstarijim narodom na Balkanu dovela na čelo Bošnjačkog DNK projekta. Tri godine kasnije, šta smo naučili? Ko je najstariji narod ne na Balkanu, u stvari, ko je najstariji u cijeloj Evropi?
Vratit ćemo se 12.000 godina unazad, shodno tome kako naučnici vjeruju i sagledati Evropu. Nju naseljavaju prvi stanovnici, sa ne tako razvijenom tehnologijom, zbog koje su se mahom bavili lovom i sakupljanjem hrane i taj je period u naučnom smislu poznat kao paleolitik. Analizom njihovih arheoloških ostataka iz tog perioda otkriveno je da su mahom pripadali I haplogrupi, dok su u sjevernoj i istočnoj Evropi bili dominantniji pripadnici C haplogrupe, koji su ubrzo nestali iz Evrope i čije potomke danas mahom nalazimo u Mongoliji, Australiji i Americi.
I haplogrupa se podijelila na I1 haplogrupu i u to vrijeme znatno dominantniju I2 haplogrupu, koja se opet u kasnijem periodu raščlanila na dvije dominantnije podgrupe I2a1 i I2a2.
Analizom arheoloških ostataka, utvrđeno je da do nekih 6000 godina prije nove ere I2a1 haplogrupa bila dominantna u Zapadnoj Evropi, dok je I2a2 bila dominantna na Balkanu. Toj kulturi je pripadao čuveni Lepenski vir.
Ako pripadate I2a2 haplogrupi, u neku ruku ste povezani sa stanovnicima Lepenskog vira. Tehnički je moguće da ste i potomci.
Ali ako ste I2a1 haplogrupa, Zapadna Evropa vam je u to vrijeme bila domovina. Mnogi na Balkanu koji za sebe smatraju da su i veliki eksperti na polju populacione genetike miješaju ove dvije haplogrupe.
U periodu nakon 6000 god.p.n.e. Preko Anadolije i Balkana u Evropu prodire narod neolitske kulture koji se mahom bave poljoprivredom i stočarstvom. Pred njima nestaje kultura Lepenskog vira i nastaju kulture Vinče, Starčeva i Vučedola, sa vidno dominantnom G2a haplogrupom, ali i drugim haplogrupama kao što su E1b, J2, T1 i druge. I2a1 i I2a2 haplogrupe se u tom periodu uglavnom povlače prema svjeveru i zapadu Evrope i u toj podjeli snaga ostaje Evropa sve do indoeuropskih migracija.
Neki freelance historičari smatraju su današnji balkanski narodi potomci Vinče, Starčeva i Vučedola. No, razočarat će se kad otkriju da Indoevropljani u periodu od 3000 do 2000 godina prije nove ere, oličeni mahom u R1b haplogrupu su zbrisali iz Evrope prvo većinu pripadnika I2 haplogrupe, a u kasnijem naletu J1 i J2 haplogrupe iz pravca Kavkaza faktički brišu dominatnu G2a haplogrupu sa lica Balkana.
Tu nestaje Vinča i njoj slične kulture, a na njihovo mjesto dolaze Grci, zatim Iliri i Tračani iz pravca Alpa, preko Panonije, koji će kasnije formirati prve moćne države na Balkanu.
Za to vrijeme, na prostoru centralne Evrope su preživjele neke grane I2a1 i I2a2 haplogrupa.
Kao primjer ćemo navesti jednu granu I2a1 haplogrupe. I-L621 koju danas nalazimo pretežno na istočnoj polovini Evrope je genetski udaljena 11.500 godina od I-L161.1 koju pretežno nalazimo na zapadnoj polovini Evrope , dok primjerice svi preživjeli potomci I-L621 haplogrupe potiču od samo jednog pretka koji je živio prije 6500 godina. Yfull ističe da proračun može varirati neku hiljadu gore ili dolje, ali nam ovaj proračun pokazuje da su pripadnici I2a1 haplogrupe u periodu prodiranja Indoevropljana u Evropu preživjeli masovno uništenje i da su samo pojedinci preživjeli.
Ti preživjeli nasjtariji Evropljani su se uglavnom germanilizirani.
U periodu od 1600 i 1200 goina, na prostoru sjeverno od Alpa do Karpata se prostirala Kultura grobnih humki. Na tom prostoru se i nalazila grana I-CTS10228 od koje potiče veći dio zapadnog Balkana. Prema jednoj hipotezi, preseljenje ove grane iz centralne u istočnu Evropu, na prostor Zakrpatija bi se mogao dovesti u vezu sa migracijom germanskog plemena Bastarni, za koje je poznato da su u 3. vijeku prije nove ere sa prostora između Odre i Visle gdje je bila dominantna Gubinsko-Jastorfska kultura migrirali na prostor istočno od Karpata gdje je bila dominantna proto-slavenska Zarubinciska kultura. U prilog ovoj hipotezi idu naučna istraživanja, kao i činjenica da vremenski i arheološki boljih kandidata od Bastarna trenutno nema. Bastarnski prodor na Balkan u 2. vijeku također dobro objašnjava i pojavu podgrane I-Y18331 među Grcima.
Na prostoru Zakarpatija, I-Y3120 doživljava bum u razmnožavanju. Izmiješani sa proto-slavenskom R1a haplogrupom, tj. sa granama R-M458 i R-Z280 stvaraju slavenski identitet. Sa prostora Zakarpatija Slaveni krajem 6. i početkom 7. vijeka masovno migriraju na sve četiri strane svijeta, pa tako i priapdnici I2a1 haplogrupe naseljavaju Balkan, sa najvećom koncentracijom na prostoru tadašnjeg Ilirika. Stanovnici Ilirika, od ranije pritisnuti epidemijama i brojnim krizama i ratovima u Rimskom carstvu, se masovno povlače u planine, sa najvećom koncentracijom na Prokletijama, dok se pripadnici I2a1 haplogrupe najkoncentrisanije naseljavaju na širi prostor današnje Bosne i Hercegovine i učestvuju u etnogenezi Bošnjaka, Srba, Hrvata i drugih naroda zapadnog Balkana.
Hajmo sada da pogledamo statistiku svih potomaka I haplogrupe danas u Evropi i da shvatimo koji narod je danas najčistiji nasljednik najstarijih Evropljana, bazirano na istraživanjima iz naučnih radova.
Bosanci/Bošnjaci – 49% – I2 – Doğan et al. 2017
Šveđani – 42% – I1 – Karlsson 2006
Danci – 39% – I1 – Nasidze 2004
Srbi – 38% – I2 – Mirabal et al. 2010
Hrvati – 37.7% – I2 – Mršić et al. 2014
Norvežani – 37% – I1 – Dupuy 2005
Tako dolazimo do zaključka da su Bošnjaci najtipičniji predstavnici staroevropske I2 haoplogrupe, ali u značajnom procentu i Srbi i Hrvati dok su Šveđani najtipičniji predstavnici I1 haplogrupe u Evropi, ali u značajnom procentu i Danci i Norvežani.
Iako su Bošnjaci, naročito u Bosni, jedan od homogenijih naroda u svijetu, nisu ostali imuni na miješenja. Tako su se miješali sa starosjediocila ilirskog porijekla kroz vijekove. Ako sagledamo autosomalno genetiku Bošnjaka, doći ćemo do zaključka da nema Bošnjaka koji istovemeno u sebi ne nosi i slavensko i ilirsko porijeklo. Ista stvar važi i za Hrvate i za Srbe i za Crnogorce. 124
Za kraj da podvučemo. Teza koja je bila popularna od prije da su Bošnjaci starosjedioci Balkana još iz vremena Vinče je otpuhana naučnim istraživanjima, ali je dokazano da su Bošnjaci:
Mješavina slavensko-ilirsko-germanskih naroda i najtipičniji nasljednik najastarijih stanovnika Evrope.
Pročitajte istraživačke radove sa referancama na koje se naslanja ovaj teskt: